Vaccineren

De opkomst voor de griepprik is beduidend lager in streken waar veel ‘zware’ gelovigen wonen, zo las ik. Dat gaat dus met name over de Veluwe en andere delen van de bible belt die in Zeeland begint en ergens richting het Noorden zachtjesaan doodbloedt.
Verrassend is die lagere opkomst natuurlijk niet. Vaccineren is al jaren iets wat niet massaal wordt omarmd door het bevindelijk-gereformeerde volksdeel, ook wel bekend als de zwartekousenkerken. Zeg maar de SGP-achterban.

Inenten wordt gezien als ingrijpen in Gods voorzienigheid, een mooie term uit het oude gereformeerde belijden. God, leert de Heidelbergse Catechismus, laat zijn kinderen alles uit zijn vaderhand toekomen. Rijkdom, maar ook armoede. Gezondheid, maar ook ziekte.
Eén van de grote verschilpunten tussen bevindelijk-gereformeerden en orthodox-gereformeerden (vanouds de ChristenUnie-achterban) is dat die laatste Gods voorzienigheid nuanceren door ook de eigen verantwoordelijkheid van mensen in te brengen.

Het is zelfs voor andere gereformeerden moeilijk na te volgen hoe de ‘zware’ gereformeerden denken. Het onderwerp ligt ook in eigen kring genuanceerd. Zeker sinds polio-uitbraken op de Veluwe, waarna een aantal kinderen voor het leven verlamd raakte.
In plaats van intenten, waarbij met een dood vaccin een mogelijke polio-infectie wordt voorkomen, bleek het anti-poliosuikerklontje wel aanvaardbaar, omdat dit een levend vaccin bevat en daardoor als geneesmiddel kon worden gezien.

Je moet uit een bevindelijk nest komen, om echt te kunnen aanvoelen waar het brekende punt zit. Ik heb tegen een ‘zware’ Zeeuw wel eens aangevoerd dat er geen principieel verzet tegen de dijken bestond - God stuurt toch ook het water en de storm? - maar dat was iets anders.

Bij de foto: een man die in een rolstoel belandde, omdat zijn ouders hem op religieuze gronden niet wilde inenten, demonstreerde in de jaren zeventig bij een kerk in Elspeet: ‘Ik smeek u: doe dit uw kind NIET aan!!’

Het verdriet van Drachten

Veel mensen in de afgeladen kerkzaal hoopten op een duidelijk antwoord. Hoe de leegloop van de kerk te keren? Het probate middel werd echter niet aangereikt, donderdagavond in de protestantse wijkkerk de Oase in Drachten, waar onder anderen godsdienstsocioloog Hijme Stoffels van de Vrije Universiteit het woord voerde.
De avond was georganiseerd door het Friesch Dagblad en VU Connected en had een merkwaardig thema: ‘PKN implodeert, behalve in Drachten’. Volgens de uitnodiging zou de Protestantse Kerk in Nederland dan wel afkalven, maar de aanhang in Drachten groeien. Dat is aantoonbaar onjuist, zoals al snel op de avond werd vastgesteld.

Het verdriet van de Protestantse Gemeente te Drachten werd geregeld genoemd: de megakerk van de Vrije Baptistengemeente Bethel van dominee Orlando Bottenbley groeit niet in de laatste plaats als kool door de velen die de PKN verruilen voor zijn kerk. Om de warmte en aandacht, omdat daar het Woord daar nog onversneden wordt verkondigd.
Drachten gold lang als het gereformeerde bolwerk bij uitstek (de gereformeerden gingen op in de PKN). En nog altijd heeft de Protestantse Gemeente met pakweg 8700 zielen een omvang om jaloers op te zijn. Maar de kerk was ooit nog veel groter. Velen herinneren zich nog de drie volle kerken in wijk Noord, waarvoor nu die ene Oase in de plaats is gekomen.

Het verdriet van Drachten, is ook het verdriet van de landelijke kerk. Steeds meer mensen kunnen het niet vinden in de PKN. En onder degenen die wel blijven, bestaat geregeld ook onvrede. Dat bleek donderdagavond ook in de zaal. Een vrouw bleef al een half jaar weg omdat het ,,te gezellig was’’, een man miste de rechtzinnige prediking.
Stoffels kwam in Drachten dan wel niet met dé oplossing, maar in het verleden heeft hij wel dingen gezegd die een eind in de richting komen. Zo zei hij in 2001 in een interview dat ik met hem had: ,,Kies voor een duidelijke identiteit. Een kerk moet ergens voor staan in plaats van alle kikkers in de kruiwagen proberen te houden.’’

Misschien is hem gevraagd om dat niet zo nadrukkelijk te zeggen in de Oase. Want juist ook die wijkkerk gaat gebukt onder de pluraliteit die zo warm ‘veelkleurigheid’ wordt genoemd. De een vindt de kerk te lichtzinnig, de ander te behoudend. En ook daar blijkt dat dit tot een weinig heilzame onrust leidt.

Heiligenbeelden

Een overbuurman had zijn huis vol staan met enorme heiligenbeelden. Hij was jaren geleden eens met zijn vrachtauto langs een katholieke kerk gereden die werd gesloopt en zag hoe een beeld aan gruzelementen ging. Hij stopte en bleek net op tijd. Van de slopers mocht hij de tientallen beelden die klaarstonden om te sneuvelen, meenemen.
Wanneer hij ze nu zou verkopen, zou hij er een leuk bedrag voor kunnen vragen. Een origineel heiligenbeeld in groot formaat kost al snel honderden euro’s. Je kunt het je nu ook haast niet meer voorstellen dat twintig jaar geleden fraaie katholieke devotionalia aan diggels gingen. De waardering is sindsdien wel veranderd.

Voor de liefhebbers van heiligenbeelden en ander fraai katholiek spul, heb ik een uittip: in de dorpskerk van het Groningse Niehove wordt in het weekeinde van 12 en 13 december voor de derde keer een Heiligenbeeldenmarkt gehouden. Verzamelaars laten zien wat ze in huis hebben aan kleine en grotere beelden.
Maar er is meer, kondigt de organisatie aan. Er zijn bid- en devotieprentjes, medailles, wijwatervaatjes, kruisbeelden, bidstoelen, rozenkransen, communiegeschenken en ,,dingetjes uit vervlogen tijd’’. Verder zijn er veel oude kerstgroepen en is er een demonstratie van glas in lood. Ook is er een boekentafel met informatie over heiligenlevens.

Dikke kans dat u mij ook tegenkomt, want beelden en andere devotionalia worden ook verkocht. De liefhebbers brengen onder meer opgeslagen voorwerpen aan de man. Wij willen bereiken, aldus de organisatie, dat die weer gewoon thuis bij de mensen komen te staan, in plaats van dat ze ergens opgepot liggen te verstoffen.
De entree is €3 en de netto opbrengst komt ten goede aan het aardige terpdorp, dat zelf ook een bezoek waard is. Voor dat geld mag je als bezoeker ook koffie, thee of glühwein nuttigen in het oude café tegenover de kerk. De openingstijden: op zaterdag 12 december van 13-18 uur en op zondag 13 december van 12-17 uur.

Het geheim van de slager

Het had een kinderboek van W.G. van de Hulst kunnen zijn: ‘Het geheim van de slager’. De plot van het verhaal: je bent een goeie slager die plezier heeft in en trots is op zijn werk. En die, ook heel belangrijk, goed bekend staat in de buurt en ook leuk contact heeft met zijn klanten. ,,Mag die jongeman daar wel een plakje worst?’’
Maar, de goedgemutste slager heeft een geheim. Hij verleent soms een groep mensen een gunst waarover hij niet praat. Maar op een kwade dag belt een journalist. Of er een fotograaf mag komen om dat geheim vast te leggen. De slager raakt lichtelijk in paniek. ,,Nee, alsjeblieft niet. Dat zou gewoon zelfmoord betekenen.’’

Het is fantasie, behalve dat citaat aan het eind. Gisteren belde ik met een slager ergens in het Noorden. Morgen begint immers voor de moslims het Offerfeest, hét islamitisch feest van het jaar, en van trouwe moskeebezoekers kreeg ik de naam van de slager door. Ik rekende al op een weigering, maar ik dacht: niet geschoten, altijd mis.
Er is iets vreemds aan de hand met dat rituele slachten rond het Offerfeest. Er is een tijd geweest dat het geen probleem was als ik samen met een fotograaf bij het slachten stond. Het was er toch al druk: de gewone slagers waren aan het werk, net als de bevoegde slagers die bij de halal-slacht een gebed uitspreken en er was iemand van de dierenbescherming.

Maar het is al weer een jaar of zes geleden dat ik voor het laatst toestemming kreeg om mij bij dat gezelschap te voegen. Slagers zitten niet te wachten op dit soort publiciteit. Zou het dan toch waar zijn dat de sfeer in onze multiculturele samenleving grimmiger wordt? Halal-slachten, al dan niet met verdoving, lijkt nu een groter taboe dan een paar jaar geleden.
Slachthuizen halen zich wat op de hals als ze moslims ter wille zijn. Ze moeten de Voedsel en Waren Autoriteit waarschuwen, net als de gemeente en de politie - met het oog op de openbare orde. Daarnaast moesten ze onderhandelen met moslimorganisaties over bijvoorbeeld de prijs. En dan lopen ze ook nog het gevaar dat het uitkomt. Veel bedrijven bedanken voor de eer.

Het resultaat is dat er sprake is van slachtondercapaciteit. Zo weet ik van een Friese moskee, waarvan de mannen morgen voor hun slachtdieren moeten uitwijken naar een plaats op de Veluwe. Ze klagen niet, want ze hebben weinig vertrouwen in de goede afloop van de maatschappelijke discussie die dan zou kunnen ontstaan.

Alva / Alfa

Kent u dat, dat u met uw volle verstand een tekst hebt getikt, het nog een paar keer naleest en dan toch een fout ontdekt, bij voorkeur op een moment dat er niets meer aan te doen valt? Niet? Nou, ik wel. Mij overkomt het soms, en maandag was het weer raak.
Zoals ik hier al meldde, heb ik op maandag dag in de krant volop aandacht besteed aan een kroniek van rooms-katholiek Leeuwarden. Met een apart blokje tekst over de geschiedenis voor 1580, toen de stad hardhandig brak met het roomse verleden.

In dat kader kwam Alva voorbij. U weet wel, de man waarover we leerden op school: de IJzeren Hertog, de schrik van koning Filips II van Spanje, de generaal die als landvoogd aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog een schrikbewind in de Lage Landen voerde. Op veel plaatjes lijkt het een aardige oude baas, maar schijn bedriegt dus.
‘s Avonds bij het lezen van de krant zag ik in één oogopslag wat ik niet had gezien voor de krant werd gedrukt. En ik ben niet de enige die over mijn vertikking struikelde. Een lezer heeft me er ook per mail terecht op gewezen: Alva heette in mijn overzichtje opeens ‘Alfa’. Eén zo’n ‘f’, zo kan ik u verzekeren, kan de sfeer direct behoorlijk bederven.

Er zijn allerlei al dan niet freudiaanse verklaringen voor mijn fout te geven. Bijvoorbeeld dat een redacteur geestelijk leven onbewust toch weer dacht aan die bijbeltekst uit Openbaringen waarin staat dat Jezus de ‘Alfa en Omega’ is (de eerste en laatste letter van het Griekse alfabet), het begin en het einde.
Die attente mailschrijver had ook een leuke: de pagina Geestelijk Leven lag per uitzondering in de Sportbijlage en ik had daardoor waarschijnlijk onbewust de sportieve modellen van Alfa Romeo in gedachten. Dat kan natuurlijk ook. Ik grijp natuurlijk ieder aanvaardbaar excuus aan voor deze stomme - want dat is het - fout.

Nu ik het er toch over heb, voor de LC-lezers nog even iets over dat rare feit dat Geestelijk Leven soms in de sportbijlage ligt. Om een technisch verhaal kort te houden: door de huidige situatie van de nieuwe pers moet de sportbijlage dezelfde omvang hebben als de gewone dagkrant.
Dat betekent dat soms op de valreep met pagina’s moet worden geschoven, omdat de bijlage anders niet voldoende pagina’s telt. Dat is een noodgreep waar niemand gelukkig mee is. Ook lezers niet, heb ik al van diverse kanten begrepen. Maar dat leed moet over een maand of twee, drie geleden zijn.

Plastische chirurgie

Tussen al het buitenlandse nieuws zitten geregeld berichtjes met een onwaarschijnlijke strekking. Bijvoorbeeld resultaten van studies met een onduidelijke herkomst - ,,dit zeggen Amerikaanse onderzoekers’’ - die wel overal op het net gepubliceerd worden.
Van sommige van die berichten blijkt achteraf dat het broodjeaapverhalen waren. Verhalen uit de dikke duim. Ook wel urban legends of hoaxes. Er zijn beroemde gevallen, ook uit eigen land. Zoals het wandelende dekbed.

Maar soms zijn onwaarschijnlijke verhalen ook gewoon waar. Gewoon omdat er op deze wereld miljarden mensen rondlopen. Op elke zoveel duizend normale gevallen zijn er ongetwijfeld ook mensen bij wie een steekje los zit.
Zo geloof ik zeker dat het verhaal zal kloppen van de 66-jarige episcopale voorganger William Blasingame uit New York, die uitgebreid graaide uit de kerkelijke kas voor botoxbehandelingen, plastische chirurgie en dure kleding.

De man moet de kerk zo’n 85.000 dollar terugbetalen en hij kreeg vijf jaar voorwaardelijk. Hij bekende schuld. Had hij dat niet gedaan, dan had hij de cel in kunnen draaien. Begin dit jaar legde hij al zijn kerkelijke functie al neer. Om ‘gezondheidsredenen’.
Het is duidelijk een triest geval. Niet in de laatste plaats omdat het ook weer zoveel gezeur op internet geeft over geestelijken en kerken die niet te vertrouwen zijn. Tussen al die miljarden wereldburgers zitten ook heel wat vervelende GeenStijl-achtige lieden.

Van Vitus tot Titus

Petje af voor de katholieken in Leeuwarden. De Titus Brandsmaparochie had dit jaar diverse jubilea te vieren en dat hebben ze groot aangepakt. Gisteren werd met een feestelijke eucharistie het jaar afgerond met als klapstuk de presentatie van het prachtige jubileumboek ‘Van Vitus tot Titus’.
Er waren drie jubilea. Er werd herdacht hoe Leeuwarden 450 jaar geleden een bisdom werd. En hoe, nadat de roomse eredienst was verboden, vier eeuwen geleden in Leeuwarden weer katholiek leven mogelijk werd door de komst van de eerste schuilkerk. En tenslotte, dat stond gisteren centraal, is het 125 jaar geleden dat de Bonifatiuskerk werd ingewijd.

Er werden het afgelopen jaar diverse heel aardige zaken georganiseerd. Zo was er in het Historisch Centrum Leeuwarden de expositie ‘In het verborgene’ over de lange periode van de schuilkerk - zo’n drie eeuwen - waarin de Leeuwarder katholieken min of meer tweederangs burgers waren.
En er werd een boekje met een historische stadswandeling gepresenteerd die ook massaal is gelopen. In 1580 is door Friesland dan wel afgerekend met de katholieken, maar daarvoor was de stad vanzelfsprekend rooms. Met een reeks kerken, kloosters en gasthuizen. En het is goed om er bijvoorbeeld aan te herinneren dat de hervormde Grote Kerk eens een kloosterkerk was.

Het jubileumboek, met daarin onder meer de catalogus van de expositie, behandelt 500 jaar katholiek leven in Leeuwarden. En dat gebeurt in een kloeke uitgave van ruim 350 pagina’s, met veel prachtige foto’s, vaak uit particulier bezit van parochianen. En dank zij een ijverige jubileumcommissie kan dat boek voor slechts €12,50 worden verkocht (bij voorintekening €10).
In de krant besteed ik vandaag uitgebreid aandacht aan dat boek. Wie ‘Van Vitus tot Titus’ zelf wil hebben, zal naar de kerk moeten. De komende drie zondagen wordt het boek verkocht na afloop van de vieringen in zowel de Bonifatius (aanvang van de dienst om 11.00 uur) als de Dominicuskerk (9.30 uur).

Donateur

Het overkomt me zo nu en dan dat ik me realiseer dat ik zelf ook wel eens donateur zou kunnen worden van een goed doel waarover ik geregeld schrijf. Laatst ook weer. De stichting Alde Fryske Tsjerken, die 38 oude dorpskerken beheert, werft sinds drie weken nieuwe ‘vrienden’.
De campagne vind ik niet vreselijk sterk: ‘Koop Vitamine K+. Daarmee blijven de Friese dorpen vitaal.’ Maar goed, mij hebben ze toch over de streep getrokken. En ik las dat in die drie weken zich nog zo’n honderd mensen hebben opgegeven. Erg veel is dat nog niet. De stichting wil eind volgend jaar 5000 donateurs hebben, nu zijn dat er nog 3300.

Eerder deze week werd ook bekend dat de provincie Friesland met een reddingsplan voor leegstaande kerken komt. Een ‘Deltaplan Fryske Tsjerken’. De provincie wil daar enige miljoenen voor vrijmaken door elders op te bezuinigen. Prachtig en terecht. Kerktorens zijn inderdaad hoogtepunten in het Friese landschap.
Echter, zo’n actie van de stichting is wel mooi, net als dat deltaplan, maar is het voldoende? Het antwoord heb ik hier al eerder gegeven en dat luidt: neen, geenszins op generlei wijze. Er is een veel grotere financiële krachtsinspanning nodig om al die honderden kerktorens ook voor komende generaties in de lucht te laten wijzen.

Binnenkort komt de stichting Alde Fryske Tsjerken op verzoek van de provincie met een rapport over de nood van de kerken in Friesland. Dit stuk Nederland heeft nogal veel kerken, heel erg veel, en de nood is navenant. Er komen steeds meer kerken leeg, steeds vaker kunnen kerkgemeenschap het onderhoud niet meer opbrengen.
De totale kosten zullen de komende jaren waanzinnig zijn. De stichting Alde Fryske Tsjerken heeft het geld zeker niet, en de provincie ook niet. Willen dorpsgemeenschappen dat hun kerk blijft, dan zullen ze dat zelf moeten bekostigen. En dat zal in veel gevallen onmogelijk blijken. Of er moeten op al die honderden terpen filantropische miljonairs wonen.

Valse sint

Als ik de krant van wakker Nederland mag geloven - over groot geloof gesproken - dan is er een aantal Nederlandse gemeenten dat een Sinterklaas zonder religieuze kenmerken wil hebben. In Amsterdam loopt al zo’n Sint rond. Die heeft maar liefst drie andreaskruisjes op zijn mijter: de zogenaamd neutrale kruisjes van het wapen van de hoofdstad.
In Antwerpen is ook zo’n Sinterklaas ingevoerd. De komst van die ,,valse sint’’ leidde zaterdag tot protestacties van ouders. Vorig jaar vroeg de Antwerpse wethouder van onderwijs openbare scholen al om te zorgen dat Sint ,,geloofsneutraal’’ was. Want, zo was de redenering, er mag geen religie worden voorgetrokken.

Het moet toch niet gekker worden. Een bisschop die we enthousiast goedheiligman noemen, moet zijn religieuze kenmerken afleggen. Maar dan is het verwijderen van een kruisteken wel erg halfzacht. Alsof niet zijn hele uitdossing ons toeroept dat hij een hooggeplaatste geestelijke is.
Misschien moet ik dat niet te hard zeggen, want straks mag de goede sint nog slechts in een rood joggingpak verschijnen, met hier en daar wat goudstiksel en een petje in plaats van een mijter. De Amsterdamse sinterklaas is multi-etnisch, dus wellicht krijgt die wisselkostuums: voor elke religieuze traditie één.

Nog even en we vinden met z’n allen dat Kerstmis ook niet langer belast mag worden met dat antieke verhaal over een baby die in Bethlehem werd geboren. Dat maakt zo’n fijn familiefeest veel te religieus. Dan maar de geloofsneutrale Kerstman. Dat is dan wel een kloon van Sinterklaas, maar wel eentje zonder religieuze kenmerken.
En met Pasen de opstanding van Jezus herdenken? Ben je gek, dat stoot toch allerlei niet-christelijke bevolkingsgroepen in het land voor het hoofd? Leve de paashaas. En een palmpasenoptocht mag best, maar dan louter nog met heidense symbolen als een broodhaantje. De palmpasenstok mag echter geen kruis meer zijn - dat doet ook zeer aan de ogen.

Forum dicht

Het had wel wat, dat pre-internettijdperk dat eigenlijk nog maar zo kort geleden is, maar dat je je haast niet meer kunt voorstellen. Dat was een tijd waarin gekken en dwazen slechts hun boodschap konden schrijven op deuren en glazen.
Wie zijn hart wilde luchten, kon hooguit een ingezonden brief sturen naar de krant. Maar je kon niet alles schrijven, want anders werd je brief terzijde gelegd. Dat is nog zo, gelukkig. Maar helaas is er dus een fantastisch alternatief.

Iedereen kan nu van alles roepen. In een weblog als dit. En op fora. Bijvoorbeeld. Ik weet niet hoe het anderen vergaat, maar ik word van het lezen van een gemiddeld forum of van de reacties op berichten op nieuwssites al snel behoorlijk triest.
Net zoals je niet iedere ingezonden brief kunt plaatsen, kun je ook fora of andere digitale platforms niet onbeheerd laten. Moderaten heet dat in mooi Engels, zo’n woord waar vrijwel niemand een jaar of wat geleden ooit van gehoord had.

Christelijke fora moeten net zo in de gaten gehouden worden als niet-christelijke podia. En niet alleen maar om commentaar zonder niveau van de heidenen. Christenen kunnen ook ongelofelijke dingen tikken.
,,Als je dit niet gelooft, ben je geen goed christen.’’ Zoiets. Of: ,,Je dwaalt heel ernstig, je denkt dat je God dient, maar het is de duivel.’’ Ja, dat hapt heerlijk weg. En er is geen speld tussen te krijgen. Zeker als er volgt: ,,Dat heeft de Heer mij geopenbaard.’’

Dezer dagen kwam ik weer eens op een forum dat ik zo nu en dan scan: Eindtijd.nl. Daar blijkt een paar weken geleden de stekker uit te zijn getrokken. Reden? Onder meer de ,,terugkerende discussies die in ruzie eindigen’’.
,,Na heel wat bans *) de afgelopen jaren is de maat vol voor ons. Het kost meer en meer tijd om het forum te modereren en alle berichten in de gaten te houden en de laatste tijd is gebleken dat dit een onmogelijke zaak is geworden.’’

Bah.

*) Mooie term. Net als op gameservers worden op fora vervelende bezoekers vaak eerst als waarschuwing gekickt - dan kunnen ze bijvoorbeeld 24 uur niet meer op de site komen - en als ze rottig blijven doen volgt een ‘ban’. Het is eigenlijk Engels, maar inderdaad, wij kennen het ook uit de kerkgeschiedenis. Het betekent dat iemand voor altijd van die bewuste internetgemeenschap is afgesneden.

Noodklokken

Door een foutje klonken laatst in heel Friesland de alarmsirenes. Niet zoals gebruikelijk om 12.00 uur op de eerste maandag van de maand, maar zo maar, op een gewone ochtend. Het maakte weinig indruk. Er werd vooral lacherig op gereageerd. Als het al gehoord werd, want het alarm bleek bij veel mensen niet te zijn doorgedrongen.
Kerkklokken die om een buitengewone reden luiden, maken al helemaal geen indruk. Een trouwerij, een speciale viering? Het luiden van de noodklok is nog slechts een uitdrukking, de betekenis die kerkklokken ook hadden om mensen op te doen schrikken en te waarschuwen, hoort slechts tot een ver en grijs verleden.

Toen op 17 januari vorig jaar door heel het land kerken de klokken lieten horen bij het begin van het Jaar van het Religieus Erfgoed, om zo aandacht te vragen over de nijpende situatie van dat erfgoed, viel het ook niemand op. Niet in de laatste plaats omdat heel veel kerken, om voor mij onduidelijke redenen, niet meededen.
Maar goed, er is nu een internationale oproep om massaal als kerken de klokken te luiden. De Wereldraad van Kerken wil dat op zondag 13 december om klokslag 15.00 uur de klokken maar liefst 350 keer geluid worden. Aanleiding: de klimaattop in Kopenhagen. De situatie, gelooft de Wereldraad, is uitermate ernstig.

Kijk dat zou wat zijn, als alle lokale kerken van al die kerkgemeenschappen die lid zijn van de Wereldraad tegelijk hun klokken zouden laten horen. Er zijn bij dat oecumenisch orgaan immers 348 protestantse, orthodoxe en anglicaanse kerken aangesloten met samen op papier een slordige half miljard christenen. Dat moet toch opvallen.
Het is goed dat de Wereldraad bijtijds deze oproep doet. Want overal zullen meelevende en potige kerkleden flink moeten trainen om de klokken zo lang te laten horen. Ik heb het niet meegekregen, maar ik neem aan dat de Wereldraad verwacht dat het kerkklokluiden dit keer klimaatneutraal gebeurt. Dus met de hand.

Misdienaar Jorritsma

In Rome staat op steenworp afstand van de Sint Pieter de Kerk der Friezen. De twaalfde-eeuwse kerk is uniek en is de enige herinnering aan de enclaves die allerlei volken in de vroege middeleeuwen in Rome hadden. Dat was de goede oude tijd, waarin allen die tussen Denemarken en Duinkerken woonden Fries werden genoemd.
De Friezenkerk is sinds een aantal jaren weer het centrum van het Nederlands relitoerisme. En de band met de provincie Friesland is extra warm. Vandaar dat de Friese commissaris der koningin, John Jorritsma, dit weekeinde meedeed aan de viering van de gedeeltelijke voltooiing van de restauratie, mede door Friesland mogelijk gemaakt.

Zaterdagavond onthaalde Jorritsma de Nederlandse ambassadeur bij de Heilige Stoel, Henriëtte barones van Lynden-Leijten, op een diner. Tijdens zijn tafelrede liet hij zich van zijn olijkste kant zien. Hij herinnerde er onder meer aan hoe het college van gedeputeerde staten vorig jaar in Rome was. Zijn voorganger Ed Nijpels gaf toen de aftrap voor de restauratie.
Jorritsma: ,,Gedeputeerde Piet Adema wilde onmiddellijk brandalarm slaan toen hij rook uit het kerkorgel omhoog zag kringelen. Daar gaat onze kerk! Net nu wij er zijn! Gelukkig kon zijn collega Sjoerd Galema hem geruststellen. Als katholiek wist hij dat het wierookvat de oorzaak was. De blik van de gereformeerde Adema was daarna nog argwanender dan voor zijn rookalarm.’’

,,Zelf heb ik met hulp van een wierookvat ook wel eens voor opschudding gezorgd in kerkelijke kring. In mijn geboorteplaats Bolsward was ik misdienaar. Op jonge leeftijd hoorde dat er bij. Af en toe moest je in actie komen. Zo kreeg ik een keer bij een begrafenis de rol toebedeeld om met het wierookvat te lopen. De tocht van kerk naar begraafplaats ging per auto. Daar zat ik op de achterbank. Ik probeerde het wierookvat in de lucht te houden, maar kon de verleiding niet weerstaan om dit even op de vloer van de auto te laten rusten.’’
,,Dat had ik beter niet kunnen doen. Er rolden kooltjes uit, die zich snel over de automat verspreidden. Binnen de kortste keren stond de auto vol rook en moest de kapelaan zijn wagen in de berm zetten. Hij probeerde van de kooltjes en de voetenmatten nog te redden wat er te redden viel. Zijn taalgebruik, viel mij als jonge misdienaar op, was niet bepaald wat je van een kapelaan verwachtte. Maar aangezien we in de berm stonden, gold het ook niet als vloeken in een kerk.’’

Watermerk

Ze zijn er in blauw en wit en ze werden gistermorgen ten doop gehouden op de synode van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN): polsbandjes met daarop de tekst ‘Ik draag Gods watermerk’. Het komt uit de koker van de HGJB, de ‘christelijke beweging voor jongeren’ met orthodoxe inslag binnen de PKN.
Je krijgt het bandje cadeau bij aanschaf van het gisteren ook gepresenteerde boekje ‘Watermerk’ van dominee Wim Marcus: ,,Al toen je geboren werd, heeft God jou Zijn liefde verklaard. En toen jij gedoopt werd, is Gods handtekening daaronder gezet. Sinds die dag draag jij Zijn ‘watermerk’. Betrouwbaarder kan niet.’’

Juist de dag ervoor sprak de synode - niet voor het eerst - uitgebreid over de groeiende vraag van kerkleden met een evangelische inslag naar de mogelijkheid van een herdoop of in ieder geval een doopbevestiging. De uitslag: de synode ging slechts aarzelend akkoord met een doopgedáchtenis. Eens gedoopt, altijd gedoopt.
De kinderdoop is hét springende punt tussen traditionele kerken en pinkstergroepen. De kinderdoop is een teken van Gods verbond en van Zijn kant, zeggen de kerken. De doop kun je slechts bewust ondergaan, zeggen evangelischen. Familieleden blijven niet zelden weg als iemand zich laat herdopen, want: ,,Je maakt de kinderdoop tot geknoei met water.’’

Er wordt vaak versluierend over en bij die overdoop gesproken. ,,Het is voor mij een bevestiging van de keuze die mijn ouders al maakten’’, klinkt het bijvoorbeeld. Dat is theologisch niet vol te houden, zeggen mensen in de beide ‘kampen’. Het is het een of het ander. De PKN-synode was er ook glashelder over.
Voor jongeren die het lef hebben te getuigen, is er nu dus dit (zoveelste) polsbandje. Het is, zegt de HGJB, onder meer een eervolle onderscheiding. ,,Het herinnert je eraan dat God in jouw doop over jou gezegd heeft: Ik beschouw jou als Mijn kind!’’ In de bijsluiter bij het bandje staat onder meer: ,,Dat betekent niet dat ik beter ben dan jij. God wil iedereen graag dicht bij zich hebben. Zijn liefde (en Zijn watermerk!) is er ook voor jou.’’

Een mooie belijdenis die de drager wel goed moet kunnen onderbouwen. Niet zo zeer voor niet-kerkelijke klasgenoten, maar voor de evangelische leeftijdsgenoten die ze tegenkomen en voor wie er, vrees ik met grote vreze, wel een eigen polsbandje zal komen: ‘Waar geloof wacht op Gods watermerk’, of zoiets.

Getrokken sabel

Was de kerk maar minder dogmatisch, wordt er gezegd. Was de kerk maar wat moderner. Droeg de Rooms-Katholieke Kerk het pausschap maar ten grave. En, waar ik het gisteren al over had, schafte de kerk het celibaat maar af.
Toen ik dat stukje van gisteren getikt had, moest ik ineens aan een interview denken dat ik dankzij het onvolprezen, elektronisch ontsloten archief van de Leeuwarder Courant zo kon terugvinden en dat ik tot mijn schrik al zestien jaar geleden schreef.

Ik sprak toen met de franciscaan Leo van Ulden uit Sneek, op dat moment net vicaris en inmiddels vicaris-generaal van het bisdom Groningen-Leeuwarden, zeg maar de rechterhand van de bisschop. De pastoor van Sneek zei behartigenswaardige dingen die ik graag onder het stof vandaan haal.
Een kerk waar veel meer kan en mag, waar ze niet zo ouderwets zijn, zo'n kerk zou veel mensen trekken. Van Ulden denkt dat het een drogredenering is en verwijst naar de doopsgezinde kerk die op steenworp afstand van zijn parochiekerk is te vinden. ,,Daar heb je al die lastige dingen van ons (katholieken) niet. Dus zou de marechaussee iedere zondag met getrokken sabel de zinderende menigte in bedwang moeten houden. Niet dus.’’

Door het tekort aan priesters is in vergelijking met enige tientallen jaren geleden het aantal eucharistievieringen sterk verminderd. Nou en?, zegt Van Ulden in het interview. ,,Laten we eerlijk zijn: hoeveel mensen staan er nu schuimbekkend van verlangen op de kerkdeur te rammen voor de eucharistievieringen?’’
Van Ulden zei toen nog meer aardige dingen. Bijvoorbeeld over zijn tweede voornaam: Maria. Een naam die talloze oudere katholieke mannen hebben. ,,We leven in een tijd van emancipatie, maar dat een hele bevolkingsgroep mannen naar een vrouw heeft genoemd, vindt men gek.’’
Voor de liefhebbers: het verhaal is hier te vinden. En lees dan ook dit verhaal (de een-na-laatste alinea!).

Ik zeg het nog maar eens: de site archiefleeuwardercourant.nl is uniek. Maar liefst 256 jaar krantenarchief, gratis! U kunt niet alleen al het nieuws terugvinden, maar ook advertenties bijvoorbeeld.

Celibaat

Zouden Friezen het Fries afschaffen? Zouden Cambuurfans massaal overstappen naar SC Heerenveen? Zouden internetforavervuilers opeens intelligente teksten gaan afscheiden? Zouden mensen gewoon rationeel kunnen omgaan met de griepprik? Zouden de Beatles nog eens bij elkaar komen?
Ik geloof in wonderen, maar je moet ook een beetje reëel blijven. En toch zie je soms in de media de onzinnigste speculaties opduiken. De afgelopen weken was er weer zo eentje rond het Vaticaan, tot mijn niet geringe verbazing geregeld bron voor de meest wilde en volstrekt ongegronde speculaties.

Vorige maand werd bekend dat anglicaanse geestelijken welkom zijn in de schoot der Rooms-Katholieke Kerk. Ook getrouwde priesters. Het nieuws was ternauwernood doorgedrongen of je kon het overal lezen: misschien is dit wel het begin van het einde van het verplichte celibaat voor rooms-katholieke geestelijken.
Niet dus. Deze week verscheen de apostolische constitutie Anglicanorum Coetibus: Rome laat slechts getrouwde priesters toe, getrouwde bisschoppen niet. Celibaat blijft de regel. Daar hadden we zo’n officieel document niet voor nodig. Schudt een zebra zijn strepen af? Zal er bij de eerste vorst niet meer direct over een Elfstedentocht worden gespeculeerd?

Maar, laten we ons eens voorstellen dat het celibaat wél wordt afgeschaft. Wat dan? Hebben we dan opeens honderden priesterroepingen meer? Gelooft u het? Minder seksuele misdragingen door geestelijken als ze kunnen huwen? Er zijn nogal wat mensen die dat stellig geloven. Ik weet het niet, maar ik geef toe, het lijkt me niet ondenkbeeldig.
Toch heeft die ongehuwde staat iets. De apostel Paulus verzuchtte al: ‘Was iedereen maar als ik.’ Te weten: ongetrouwd. Wat zijn de gezinnen van vandaag waanzinnig druk. Wat is er een behoefte aan vrijwilligers. Dan is het toch prettig dat er geestelijken zijn die niet door allerlei huiselijke beslommeringen gehinderd worden?

En nee, ik kijk niet stiekem verlekkerd naar het groene gras van de katholieke geestelijke, dat-ie overigens steeds vaker gewoon zelf moet maaien.

Preken

Een nieuwe handreiking van de Protestantse Kerk in Nederland: ‘In gesprek over de preek’. Het boekje wil een geregeld gesprek in de kerkenraad en in de gemeente over de preek stimuleren. Dat kan bijdragen aan het verhogen van de kwaliteit van de preek én het luisteren, zo geloven de samenstellers.
,,De preek is het kroonjuweel van de protestantse traditie’’, valt in de brochure te lezen. Maar, constateerde het college van visitatoren (die toezicht houden op het kerkelijk leven), er bestaat een zekere verlegenheid om te praten over inhoud en kwaliteit van de preek. De handreiking moet dat gesprek op gang brengen.

Het lijkt me een loffelijk streven. Want als ik heel eerlijk ben, heb ik niet zo’n hoge pet op van de kwaliteit van de gemiddelde preek. En ik hoor nogal wat uiteenlopende preken. Collega Wiebe van der Hout en ik bezoeken om beurten kerkdiensten die we dan beschrijven in de rubriek ‘De Samenkomst’, iedere maandag op de pagina geestelijk leven.
Al enige tijd is er in de Protestantse Kerk in Nederland een discussie gaande of er naast de universitair opgeleide predikanten ook hbo-dominees mogen komen. Op de landelijke synode heb ik dominees met universiteit horen betogen dat universiteit en kennis van de grondtalen van de bijbel absoluut nodig is voor een goed predikheer.

Soms zit ik in een dienst van een PKN-gemeente en denk dan zo aan het einde van de preek wat grimmig dat je de indruk krijgt dat die universitaire verplichting allang is afgeschaft. Een dominee die uitlegt hoe rijk een bijbelwoord in de oorspronkelijke taal is? Ik maak het hooguit in ‘zware’ kerken mee.
Geregeld hebben preken de diepgang - en niet zelden ook de lengte - van een dagmeditatie van een meditatieve scheurkalender. Ook is het geen uitzondering als er nauwelijks sprake is van uitleg van de tekst die werd gelezen. Ik had ooit een cartoon van een domineesvrouw aan de telefoon: ‘Mijn man is bijna klaar met de preek, hij moet alleen nog een bijbeltekst uitzoeken.’

Miljarden

Minister André Rouvoet van jeugd en gezin had een aardig rekensommetje, zaterdag in Utrecht tijdens zijn spreekbeurt op de Landelijke Diaconale Dag van de Protestantse Kerk in Nederland. De kerken besparen, zo zei hij, de Nederlandse samenleving miljarden.
Rouvoet baseerde zijn uitspraak op de resultaten van de zogenaamde Maatschappelijk Rendement Monitor van de kerken in Rotterdam, vorig jaar. Samen bespaarden die de gemeente ruim €130 miljoen per jaar, zo was berekend.

Wanneer je dat gegeven als uitgangspunt neemt, dan heeft de minister niet overdreven. Je kunt met natte vingerwerk gerust stellen dat de kerken landelijk de samenleving ieder jaar met hun inspanning miljarden besparen.
Waar moet je dan aan denken? Aan dingen die veel kerkmensen heel gewoon vinden, maar die als betaalde diensten onbetaalbaar zouden zijn: bezoekwerk, begeleiding, pastoraat, opvang en activiteiten. Heel gewoon dus.

Rouvoet riep de aanwezige diakenen op contacten te leggen met de lokale overheden om nadrukkelijk te vragen welke rol ze kunnen vervullen. Hij had misschien beter kunnen zeggen: breng bij overheidsbestuurders nog eens onder de aandacht wat u al doet.
Veel kerkenwerk gebeurt als zoveel vrijwilligerswerk in stilte. Vanuit een mooi christelijk principe: laat uw linkerhand niet weten wat uw rechterhand doet. Het gevolg is dat de overheid nogal eens blind is voor wat de kerken doen.

De overheid heeft de afgelopen jaar veel subsidies aan maatschappelijk werk van de kerken afgebouwd. Dat deze subsidies in feite een kleine investering vormden om voor miljarden aan inzet terug te krijgen, wilden overheidsbestuurders niet inzien.

Hot Mormon Muffins

De eerste keer dat ik de Amerikaanse filmpjes op YouTube zag, dacht ik dat de mormonen op de korrel werden genomen. Maar dat zou, als ik het goed begrijp, niet het geval zijn. Het zouden echte ‘zusters’ zijn van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen.
Werd een paar jaar geleden al een spannende mannenkalender uitgebracht, nu is er voor 2010 een kalender waarop twaalf aantrekkelijke mormoonse vrouwen en moeders verleidelijk zoete muffins aan de man brengen in de stijl van pin-ups uit de jaren vijftig. Met bijbehorende filmpjes.

Zo is Tami Roberts, blondine in strak wit hempje te bewonderen. ‘Every muffin a missionary’, zegt ze. Muffins met een missie dus. Met religieuze teksten in de muffins gestoken, gaat ze bij de buurman langs. ‘Why flirt to convert when a hot mormon muffin can do it for you?’
Een andere zuster, met veel inkijk, demonstreert ‘how to resurrect your muffins’. De pikante campagne is er eentje met een knipoog, vertelt bedenker Chad Hardy. De kalender, dubbelzinnige teksten en filmpjes spelen in op de grote interesse die de gemiddelde Amerikaan heeft voor mooie vrouwen en mierzoete muffins.

Hardy wil, zegt hij, wat doen aan het karikaturale beeld dat alle mormonen stoffig en wereldvreemd zijn. De manier waarop hij dat doet, wordt blijkbaar niet door alle geloofsgenoten op prijs gesteld. Hij zou volgens berichten op internet om zijn mannenkalender in 2008 uit de kerk gegooid zijn.
Als ik alle berichten die ik gescand heb mag geloven, zouden de vrouwen op de kalender intussen echte mormonen zijn die graag met humor laten zien dat ze trots zijn op hun rol als huisvrouw en (alleenstaande) moeder. De kalender heeft dan ook ‘A taste of motherhood’ als ondertitel.

Ik ben benieuwd welke kerk in Nederland met zo’n kalender komt.

Hubertusviering

Het is altijd leuk wanneer er iets aparts georganiseerd wordt. Ook in de kerk. Hoe mooi en goed en vertrouwd vaste rites en gebruiken ook zijn, als journalist kun je er niet zo veel mee. Het is geen nieuws.
Er is echter een uitzondering op deze regel: in een wereld die steeds minder weet van wat zich achter kerkmuren afspeelt, worden zelfs heel oude tradities weer nieuws. Zo geloof ik zeker dat een sfeerverhaal in een niet-christelijke krant van Dankdag, afgelopen woensdag, door veel lezers als nieuwswaardig zou worden beleefd.

‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’ is een motto dat ook in de kerken in Friesland lang werd nagevolgd. Zeker door de katholieken, die hier in de diaspora (verstrooiing) leven, dus ver in de minderheid zijn. Zij hadden lang, zo heet het, last van een schuilkerkmentaliteit.
Toen ik in de jaren negentig het Leidsch Dagblad voor de Leeuwarder Courant verruilde, viel me de onzichtbaarheid van de noordelijke katholieken op. In de bollenstreek ging het wel even anders. Daar kon ik bijvoorbeeld een fotograaf afsturen op het zegenen door de pastoor van de auto’s van de parochianen aan het begin van de vakantie.

Maar ook de katholieken in deze landstreken zijn aan het veranderen. Zo zijn er sinds enige jaren in Dokkum weer processies op de openbare weg. In datzelfde Dokkum wordt morgenochtend in de parochiekerk in het centrum een Sint Hubertusviering gehouden.
Dat gebeurde de afgelopen jaren al in Sint Nicolaasga, maar voor Dokkum is het iets nieuws. Hubertus is de patroonheilige van de jagers, omdat hij volgens de overlevering in 683 tijdens de jacht bijna een hert omlegde toen hij een lichtend kruis in het gewei zag en een goddelijke roepstem hoorde. Jagers, hoe katholiek ook, wachten overigens zelden met hun schot in de hoop dat dit wonder zich nog eens zal voordoen.

Honden en andere dieren zullen morgenochtend ook worden gezegend. En dat levert weer leuke plaatjes op. Nu nog een zomerse autozegening.

Dokkum, parochiekerk aan de Hoogstraat, morgen om 10.00 uur.

Pootaardappelen

In veel plaatsen wordt door kerken uit de protestantse traditie geen speciale dienst meer belegd op de Dankdag voor Gewas en Arbeid - al eeuwen op de eerste woensdag in november. Maar door heel Friesland stroomden de kerken gisteravond weer vol.
In de Protestantse Gemeente te Kollum hebben ze de laatste paar jaar een leuke gewoonte die hopelijk tot een echte traditie uitgroeit: op de Biddag voor Gewas en Arbeid wordt een pootaardappel uitgereikt. De oogst van die aardappelen wordt op dankdag meegebracht.

Dat is gisteravond ook weer uitgebreid gebeurd. En mensen nemen niet alleen de eigen kweek mee. Ook gekochte aardappelen, groenten, fruit, pepernoten en wat al niet meer, werd bij de kerk met liefde in ontvangst genomen. De hele vrachtlading gaat naar de Voedselbank.
Ook in andere kerken zijn vergelijkbare initiatieven. Mooi om te zien dat kerken een oud gebruik in ere houden. Veel mensen vinden een aparte dankdag niet meer nodig. Maar, zeggen degenen die dankdag nog wel vieren, juist in deze economisch barre tijden is het niet verkeerd eens per jaar je afhankelijkheid te belijden.

In bevindelijk-gereformeerde kring wordt daar ook zo over gedacht: twee diensten op deze woensdag zijn niet ongebruikelijk. Het Reformatorisch Dagblad had gisteren een opmerkelijke voorpagina. De hele ruimte, inclusief het commentaar, ging over dankdag. De pagina was gevuld met portretjes van kinderen en jongeren die vertelden hoe belangrijk de dag is.
Arjo (17) uit Langstraat verwoordt het voorop het RD zo: ,,Voor alles wat we ontvangen mogen we de Heere danken. En speciaal op dankdag worden we daarbij stilgezet. Het is niet vanzelfsprekend dat we elke dag van alles krijgen. De Heere geeft het ons, enkel uit genade, en dat vergeten we maar al te vaak.''

Ienemienemutte

Dit zijn ze dan: de zeven kerken van de Protestantse Gemeente te Leeuwarden, waarvan er vier binnen afzienbare tijd in de verkoop gaan om de gemeente financieel gezond te houden. Boven v.l.n.r. de Pelikaan, de Open Hof en de Fenix. Volgende rij: de Koepelkerk, de Adelaar en de Schakel. Daaronder groot afgebeeld de Grote of Jacobijnerkerk.
De Grote Kerk staat niet voor niets zo apart. Deze voor Friesland zeldzame middeleeuwse kloosterkerk moet buiten beschouwing worden gelaten, want die zal niet worden afgestoten. De financiële last daarvan is door diverse legaten relatief klein. Het gaat dus om zes kerken, waarvan er maar twee open kunnen blijven.

De algemene kerkenraad, die begin dit jaar al een sluitingsplan had en vervolgens in een impasse belandde, staat voor een zeer moeilijke opgave - ik kom er in ieder geval niet uit. Veel mensen, die gemiddeld behoorlijk op leeftijd zijn, zullen de auto pakken om ter kerke te gaan. Maar bij de meeste kerkgebouwen is nauwelijks parkeergelegenheid.
De twee die dat wel hebben (Adelaar en Schakel) zijn veel te klein. Het sluiten van de Schakel doet extra pijn, omdat die als eerste echte Samen op Weg-kerk pas in 1992 werd geopend - ik weet het nog goed. Maar de Koepel en Pelikaan zijn weer fraaie monumenten. De Fenix is echter multifunctioneel. En de Open Hof? Ja, die zal gewoon sneuvelen.

Twee suggesties om een tweede impasse te voorkomen.
Suggestie een: laat de verkoopbaarheid de doorslag geven. De interesse van andere kerkgenootschappen - die er wel degelijk was - woog de vorige ronde niet mee, zo werd toen benadrukt. Laat dat wel meewegen, dan weet je zeker dat een kerk, juist omdat die zo mooi en dierbaar is, in goede handen komt.
Suggestie twee: volg het voorbeeld van gereformeerd Drachten, midden jaren negentig. In wijk Noord moest een van de drie kerken dicht. Uiteindelijk werd besloten de pijn gelijk te verdelen: alle kerkgebouwen werden verkocht en er kwam één nieuwe kerk. Zonder belast verleden en van alle (parkeer)gemakken voorzien. Dus, verkoop diverse kerken - desnoods aan goedbetalende projectontwikkelaars - en bouw een of twee nieuwe.

Herdenken

Het was gisteren Allerzielen en katholieke begraafplaatsen werden drukbezocht door gelovigen die kaarsjes en bloemen bij zich hadden voor de graven van geliefden. Hier en daar werden de graven opnieuw bewierookt, maar niet alle pastoors zijn voorstander van dit ritueel. ,,Eens gezegend, altijd gezegend.’’
En het zijn natuurlijk niet alleen katholieken die hun doden met rituelen willen herdenken. Een fraai voorbeeld van een nieuwe, eigentijdse vorm van stil staan bij de overledenen is Allerzielen Alom. Duidelijk naar katholiek voorbeeld, maar dan bedoeld voor iedereen, van welke levensbeschouwelijke achtergrond ook.

Zaterdag werd Allerzielen Alom voor de tweede keer georganiseerd op de Huizumer begraafplaats. Er waren ruim honderd bezoekers om ‘het leven van de gestorvenen te vieren’, beduidend meer dan vorig jaar. Maar toen was het ‘echt Allerzielenweer’: regen en wind. Nu was het weer prachtig om kleine heteluchtballonnen op te laten, bijvoorbeeld.
Uiteenlopende kunstenaars leverden evenzeer uiteenlopende bijdragen. Ik zal hierbij een paar foto’s van die viering plaatsen. Van een gedachtenistafel bijvoorbeeld, met daarop voorwerpen die konden helpen om over een overledene te praten. En van het hoogtepunt, waarbij de namen van geliefden in een kring werden genoemd en gezongen.

In veel protestantse kerken worden overledenen ook herdacht. In steeds meer kerken worden de namen van hen die stierven genoteerd. Op stenen of tegeltjes, op boekrollen. En op de laatste dag van het jaar, of op de laatste dag van het kerkelijk jaar - dit keer is dat 22 november - worden de namen genoemd terwijl de gemeente uit eerbied staat.
Alle Friese ziekenhuizen houden dit jaar voor het eerst tegelijkertijd een herdenkingsdag, op 23 november. Voor familie en vrienden, maar ook voor personeelsleden die even willen stilstaan bij patiënten die in het voorbije jaar stierven. De herdenkingsbijeenkomsten worden altijd druk bezocht.
Het ritueel is weer helemaal terug.

Kluun vs. de atheïst

‘Komt een vrouw bij de dokter’ van Kluun heb ik niet gelezen. Maar zijn essay ‘God is gek’ heb ik in sneltreinvaart doorgenomen. Niet zo gek, want het boekje dat verscheen bij de start van de Maand van de Spiritualiteit is slechts zestig pagina’s dik.
Het is eigenlijk een pamflet, want Kluun trekt ten strijde tegen wat hij in de ondertitel ‘de dictatuur van het atheïsme’ noemt. Zijn boodschap: het gros van de Nederlanders is religieus, maar de opiniemakers hebben daar een blinde vlek voor.

Van de Nederlanders, zegt het recente onderzoek ‘God in Nederland’, noemt 14 procent zichzelf atheïst. Kluun: ,,Ik kreeg de afgelopen jaren de indruk dat die 14 procent allemaal bij de opiniërende media terecht gekomen is.’’
Kluun gaf vorige week een toelichting bij Pauw & Witteman - over wie ik me hier ook weleens heb uitgelaten. Ik heb het gemist, maar op zijn weblog noteert hij fijntjes dat de hele manier waarop hij aangesproken werd, de stelling van zijn boekje bewijst.

Hij signaleert hoe de laatste jaren de atheïst als een zeloot op een missie, op een kruistocht is. ,,Nu, in het Darwinjaar, hangt er een sfeer van ‘wie nu nog in God gelooft is niet helemaal goed bij zijn hoofd’.’’
Leuk om eens iets terug te lezen wat ik ook al jaren roep. Kluun toont overigens ook weinig erbarmen voor zowel zware als zweverige gelovigen. Ik zal het hem zo niet nazeggen, maar ik kom ook geregeld op plaatsen waarvan ik denk: gelukkig zijn hier geen camera’s.

Degenen die zich naar de winkel haasten in de hoop dat Kluun zich heeft bekeerd, zullen teleurgesteld worden. Hij heeft niks met een God die de wereld aan haarzelf overlaat - het bekende verwijt. Maar verder boeiende prikkellectuur. En dat slechts voor €2,50.