Genadeklap

Over heiligen, al dan niet goedgekeurd door het Vaticaan, werd of wordt door de directe omgeving vaak genuanceerd gedacht. De man of vrouw die door goede daden, toespraken of boeken velen inspireert, is niet zelden voor de naasten moeilijk om mee te leven.
Door de hoge eisen die de heilige ook aan anderen stelt, door de neurotische trekken, door de narcistische decompensatie en wat al niet meer. Afstand verdiept de liefde, schreef de onvolprezen christelijke denker en auteur C.S. Lewis eens. Dat geldt voor een geliefde die ver weg zit, maar ook voor inspirerende figuren.

Nu het heerlijk avondje is gekomen, ga ik niet de goedheiligman van zijn voetstuk halen. Ik wil slechts duidelijk maken dat ook de bisschop van Myra volgens de legende niets menselijks vreemd was. Sterker nog: de ‘misstap’ die ik even wil aanstippen, maakt hem in mijn ogen alleen maar aantrekkelijker.
Er zullen in Nicolaas' eigen tijd mensen geweest zijn die zo het hunne dachten over de man, wiens sterfdag wij nog altijd zo massaal herdenken. In ieder geval Arius, de ketterse priester uit Alexandrië die een hoofdrol speelde op het roemruchte door keizer Constatijn bijeengeroepen Concilie van Nicea in 325.
Arius had de euvele moed te twijfelen aan de goddelijke natuur van Jezus. Voor de paar honderd vergaderde bisschoppen mocht Arius zijn opvattingen uiteenzetten. Iedereen luisterde aandachtig, maar Nicolaas kon de ketterijen niet langer aanhoren, stormde naar voren en gaf Arius een dreun, zeg maar een bisschoppelijke genadeklap.

Nicolaas werd zwaar gestraft: hij moest de tekenen van zijn bisschoppelijke waardigheid afleggen, de vernedering ondergaan dat zijn baard werd afgeknipt en hij werd enige dagen in de cel gezet, aan handen en voeten geketend. Er zullen weinig collega’s vermoed hebben dat er eens sprake zou zijn van de heilige Sint Nicolaas.
Voor wie meer wil leren over de heilige: er is een plek in Friesland waar men echt alles van hem weet. En dat is in het voor deze landstreken unieke Russisch-orthodox klooster in de oude gereformeerde kerk van Hemelum, dat gewijd is aan de heilige.
Wie echt sinterklaasfeest wil vieren, kan daar terecht. Bijvoorbeeld op 19 december. Volgens de religieuze kalender van de orthodoxe kerk is dat de 6e december, die is ingesteld ter nagedachtenis van de heilige Nicolaas.